Yeni Elektronik Para Mevzuatı Ne Getiriyor?

Avukat Özgür Eralp

www.ozgureralp.av.tr

İnternetin ve sosyal medya uygulamalarının kullanımının artmasıyla elektronik ticaret dolayısıyla da elektronik ödeme sistemleri gelişti. Klasik banka havale ve Visa, Matercard gibi kredi kartı ödeme sistemleri aracılığıyla çalışan e-ticaret siteleri kullanım kolaylığı, anonimlik imkanı ve uluslarası geçerlilikleri gibi sağladığı avantajlar nedeniyle elektronik para sistemleri ile çalışmaya başladırlar. Kart tabanlı ve ağ tabanlı olarak iki ana kategoriye ayrılabilecek elektronik para sistemleri kapalı ve açık olarak iki şekilde dolaşıma sokulabilmektedir. E-cash, cybercash, netcash ve mondex gibi elektronik para uygulamalarının yanısıra dünyanın en çok bilinen elektronik para birimlerinden olan Bitcoin’in herhangi bir merkez bankası, resmi kuruluş, ile resmi bir bağlantısı bulunmamaktadır. 3 Ocak 2009’da hayata geçen Bitcoin ağındaki bitcoin sayısı 21 milyonla sınırlıdır. Wikipedia verilerine göre 22 Temmuz 2013 tarihi itibariyle dolaşımdaki Bitcoin’lerin toplam değeri 1.2 milyar dolar seviyesindeyken 4 Haziran 2014 tarihi itibariyle bu değer 8.2 milyar dolar seviyesine ulaşmıştır. Kullanımının yaygınlaşmasıyla birlikte tüm dünyada elektronik para ile ilgili olarak yasal düzenlemeler yapılmaya başlamıştır. Elektronik para alanındaki AB gereklilikleri 2000/46/EC ve 2000/28/EC sayılı direktifler temelinde 2009/110/EC ile belirlenmiş bulunmaktadır. Elektronik fon transferlerini düzenleyen Payments Regulation 1781/2006 ‘de 2007 yılında yürürlüğe girmiştir. Türkiye’de de elektronik para ile ilgili yasal çalışmalar başlatılmış olup; 6493 sayılı Ödeme Ve Menkul Kıymet Mutabakat Sistemleri, Ödeme Hizmetleri Ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Kanun 20/6/2013 tarihinde kabul edilmiş ve 27.06.2013 tarihli 28690 Sayılı Resmi Gazete’de yayınlanmıştır. Bu kanunun geçici 1.maddesine göre bu Kanunda öngörülen yönetmelikler bu Kanunun yayımı tarihinden itibaren bir yıl içinde hazırlanarak yürürlüğe konulacaktı. Ödeme Hizmetleri Ve Elektronik Para İhracı İle Ödeme Kuruluşları Ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Yönetmelik 29043 sayılı 27.06.2014 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanmıştır. Ödeme Kuruluşları Ve Elektronik Para Kuruluşlarının Bilgi Sistemlerinin Yönetimine Ve Denetimine İlişkin Tebliğ 29043 Sayılı 27.06.2014 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanmıştır. Bu Kanunun amacı, ödeme ve menkul kıymet mutabakat sistemlerine, ödeme hizmetlerine, ödeme kuruluşlarına ve elektronik para kuruluşlarına ilişkin usul ve esasları düzenlemektir. SİSTEM İŞLETİCİSİ Bu kanun kapsamında Sistem işleticisi Bankadan izin alması kaydıyla bu Kanun kapsamında sistem işletebilir. Sistem işleticisinin; Anonim şirket şeklinde kurulması, Nakden ve her türlü muvazaadan ari olarak ödenmiş sermayesinin en az beş milyon Türk Lirası olması, Sistemi işletebilmek için yeterli sayıda nitelikli personel çalıştırması ve gerekli teknik donanım ile yönetime sahip olması, Yeterli risk yönetimine sahip olması ve bilgilerin güvenliği ile güvenilirliğine ve iş sürekliliğine dair gerekli tedbirleri alması, Sistemin, katılımcıların ve işletim kurallarının bu Kanuna ve bu Kanun uyarınca çıkarılacak düzenlemelere uygunluğunu sağlaması, Pay senetlerinin nakit karşılığı çıkarılması ve tamamının nama yazılı olması, Bankanın etkin gözetimini engellemeyecek şeffaf ve açık bir ortak lık yapısı ve organizasyon şemasına sahip olması, Sermayesinde yüzde on ve üzerinde paya sahip olanların ve kontrolü elinde bulunduranların 19/10/2005 tarihli ve 5411 sayılı Bankacılık Kanununda banka kurucuları için aranan nitelikleri haiz olması, gerekmektedir. Bu kanun kapsamında 5411 sayılı Kanun kapsamındaki bankalar, Elektronik para kuruluşları, Ödeme kuruluşları, ödeme hizmeti sağlayıcısıdır. Banka ve ödeme hizmeti sağlayıcısı dışındaki kişiler ödeme hizmeti sunamazlar. ÖDEME KURULUŞU Bu Kanun kapsamında ödeme hizmetleri alanında faaliyette bulunmak isteyen ödeme kuruluşu Kuruldan izin almak kaydıyla faaliyette bulunabilir. Ödeme kuruluşunun; anonim şirket şeklinde kurulması, Sermayesinde yüzde on ve üzerinde paya sahip olanların ve kontrolü elinde bulunduranların 5411 sayılı Kanunda banka kurucuları için aranan nitelikleri haiz olması, Pay senetlerinin nakit karşılığı çıkarılması ve tamamının nama yazılı olması, Nakden ve her türlü muvazaadan ari ödenmiş sermayesinin bu Kanunun 12 nci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendinde yer alan hizmetleri sunan ödeme kuruluşları için en az bir milyon Türk Lirası, diğer ödeme kuruluşları için ise en az iki milyon Türk Lirası olması, Bu Kanun kapsamındaki işlemleri gerçekleştirebilecek yönetim, yeterli personel ve teknik donanıma sahip olması ve şikâyet ve itirazlarla ilgili birimleri oluşturması, Bu Kanun kapsamında yürütecekleri faaliyetlerin sürekliliğine ve ödeme hizmeti kullanıcılarına ilişkin fon ve bilgilerin güvenliğine ve gizliliğine dair gerekli tedbirleri alması, Kurumun denetimini engellemeyecek şeffaf ve açık bir ortaklık yapısı ve organizasyon şemasına sahip olması,şarttır.Ödeme kuruluşu, ödeme hizmeti sunarken sadece ödeme işlemi için kullanılıyor olması şartıyla ödeme hesabı tutabilir. Ödeme ve elektronik para kuruluşlarının ödeme hizmeti ile ilgili olarak aldığı fonlar, 5411 sayılı Kanunun 60 ıncımaddesine göre mevduat veya katılım fonu veya bu Kanun kapsamında elektronik para olarak değerlendirilmez. Ödeme kuruluşu kredi verme faaliyetinde bulunamaz. Ödeme hizmetleri ile ilgili olarak yürütülen faaliyetlerin kredi verme faaliyeti kapsamına girip girmediği Kurumca çıkarılacak yönetmelikle belirlenir. SORUŞTURMA USULÜ Bu Kanunun 28 inci, 29 uncu ve 31 inci maddelerinde belirtilen suçlara ilişkin soruşturma ve kovuşturma yapılması, sistem işleticileri ile ilgili olarak Banka; ödeme ve elektronik para kuruluşları ile ilgili olarak ise Kurum tarafından Cumhuriyet başsavcılığına yazılı başvuruda bulunulmasına bağlıdır. Bu başvuru muhakeme şartı niteliğindedir. Bu Kanunun 31 inci maddesinde belirtilen suçtan dolayı ilgililerin Cumhuriyet başsavcılığına başvurması hâlinde yazılı başvuru şartı aranmaz.Bu Kanun ve bu Kanuna dayanılarak çıkarılacak düzenlemelerde belirtilen görevlerin yerine getirilmesi sırasındaki fiilleri dolayısıyla Banka personeli hakkında soruşturma ve kovuşturma yapılması, Bankanın Cumhuriyet başsavcılığına yazılı başvuruda bulunmasına bağlıdır. ŞİKAYET VE İTİRAZ USULÜ Ödeme hizmeti sağlayıcıları, ödeme hizmeti kullanıcılarının ödeme hizmetiyle ilgili olarak yapacakları şikâyet ve itiraz başvurularını, başvuru tarihinden itibaren yirmi gün içinde ödeme hizmeti kullanıcılarının başvuru yöntemi kullanılarak kanıtlanabilir ve gerekçeli bir şekilde cevaplandırmak zorundadır. Ödeme hizmeti sağlayıcıları, ödeme hizmeti kullanıcılarının şikâyet ve itirazlarının ilgili birimlerine kolaylıkla ulaşmasını sağlayacak tedbirleri almakla yükümlüdü

About The Author

Özgür Eralp

See author's posts