Akdeniz’in Bilişim Adası Kuzey Kıbrıs

Akdeniz’in Bilişim Adası: Kuzey Kıbrıs’ta henüz bilişim sektörünün bu denli gelişmediği yıllarda Gigabyte’ı kuran Lisani Deniz ile Kıbrıs’ın Bilişim Adası olma yolunda attığı adımları konuştuk. Kuzey Kıbrıs’ın şu anda bilişim konusunda istenilen noktada olmadığına dikkat çeken Deniz, “Bilişim sektörünün Kıbrıs’ta ilerleyebilmesi için yerel bilişim firmalarının gelişmesine olanak sağlanmalı. Yurt dışından teknoloji transferi yapıp, bunları geliştirip, yurt dışına pazarlama modelinin geliştirilmesi de gerekiyor. Yabancı yatırımcıların ülkeye girişinin kolaylaştırılması ve Kuzey Kıbrıs’ın çekici hale gelmesi için çalışmalar yapılmalı” dedi.

Sizi biraz tanıyabilir miyiz? 1970 yılında Kuzey Kıbrıs’da doğdum. Ailemin köküne bakarsak onlar da çok eski değil 1571 yılında Anadolu’dan Kıbrıs’a gelmişler. İlk, orta ve lise eğitimimi Kıbrıs’ta tamamladım. O günün ekonomik ve aile koşullarından dolayı üniversite eğitimi almadım. Ancak sürekli araştırarak ve okuyarak kendimi geliştirdim. Geliştirmeye de devam ediyorum. İş hayatına 1990 yılında bir sigorta şirketinde başladım. Patronumun teşvikleri ile kendimi bilgisayar programcılığı konusunda geliştirdim. Bir yıl sonra açılan bir sınavla Güvenlik Kuvvetleri Komutanlığı’nda sözleşmeli yazılımcı olarak işe başladım. Orada da 4 yıl çalıştıktan sonra başka bir şeyler yapmam gerektiğini düşünürken, bir arkadaşım beni Yılmaz Kaygısız ile tanıştırdı. O da eğitimini tamamlamış ve Endüstri Mühendisi olarak ülkeye geri dönmüş, farklı birşeyler yapmak isteyen bir arkadaştı. Birlikte bir şirket kurmaya karar verdik. Ben çalıştığım devlet memurluğundan istifa ettim, Yılmaz da çalıştığı firmadan istifa ederek, benimle yeni bir yola çıktı.

Başarı hikayenizi öğrenebilir miyiz? Nereden başladınız nereye geldiniz? 1994 yılında Yılmaz Kaygısız arkadaşımla birlikte Gigabyte LTD’yi kurduk. Tabi o zaman sermayemiz 100 TL idi. Bir tek inancımız vardı, çalışırsak başaracağız. Bir dostumuz, çarşı içerisindeki kitapçı dükkanının 25 metre karelik bir odasını bize bilgisayar dersi vermemiz için tahsis etti. Benim bir bilgisayarım vardı ve Yılmaz da başka bir arkadaşımızdan ödünç bir bilgisayar ile bankaya boçlanarak iki bilgisayar daha aldı. Dört bilgisayar ile o dönemde tüm bilgisayar dershaneleri ve yüksek okullar Basic gibi programlama eğitimleri verirken, biz bilgisayar kullanım dersleri vermeye başladık. Önce çevremizdeki dostlarımıza sonrasında da 5 yaşından 80 yaşına kadar olan farklı kesimlere eğitim vermeye başladık. Eğitimi verirken sürekli yenilikleri takip ederek öğrenirken öğretmeyi, öğretirken öğrenmeyi ilke edindik. Kursiyerlerimiz arasında şu anda ve geçmişte birçok devlet büyüğü ve akademisyenler de oldu. Zaman içerisinde ülke çapında bilgisayar eğitimi konusunda 1 numara olduk. Kiraladığmız daha büyük bir ofiste çalışmaya devam ettik. Eğitimlerimiz 2000 yılına kadar devam etti. PAZARIN YÜZDE 90’INA BİZ HİZMET VERDİK Bu arada piyasadan gelen talepler üzerine kurumların ihtiyacı olan programları yazmaya ve geliştirmeye devam ettik. Pazarda gördüğümüz en büyük eksiklik, perakende sektöründeki barkod otomasyon sistemiydi ve bu konuda birşeyler yapabilirmiyiz diye araştırmaya başladık. Kuzey Kıbrıs’ta Türk ürünlerinin dışında dünyanın her yerinden gelen ürünlerde de var. Bundan yola çıkarak, halen kullandığımız Barkod 724’ü kurarak, barkodu olmayan ürünlerin barkodlanmasın sağladık. Kıbrıs perakende pazarının yüzde 90’ının uçtan uca çözümlerle yazılım, donanım, servis ve geliştirme çözümlerini teknolojik olarak yenileyerek, müşterilerimize sunmaya devam ediyoruz. 1997 yılında ise teknik servis kurarak, satış sonrası desteği ve garanti hizmetlerini müşterilerimize sunmaya başladık. 2007 yılında IBM ile birlikte Yakındoğu Üniversitesi İnovasyon Merkezi’ndeki dünyanın 76’ncı sırasına giren Supercomputer projesinin de hem mimarıyız hemde uygulayıcısıyız. 20 YILI GERİDE BIRAKTIK Perakende sektöründen gelen talepleri ve problemleri göz önünde bulundurarak, StockMan adını verdiğimiz (Ürün Yönetim Sistemi) yazılımı geliştirdik. Sonrasında bu yazılım kendi içinde birçok çözümü barındırmaya devam edince, bunu artık paket yapma zamanı geldiğini ve bu paketi yaparken de uluslararası standartlarda yapmamız gerektiğini düşünerek, şu anki Softwaremen ismini verdiğimiz 3 farklı paketi oluşturduk. 2009 yılında aldığımız bir karar ile ülkemizde bir ilk olan veri merkezini de kurup, buradan tüm dünyaya servis vermeyi hedefledik ve 2011 yılında Datumcenter adını verdiğimiz Kuzey Kıbrıs’ın ilk veri merkezini hayata geçirdik. 2010 yılında ISO-9001 (Kalite Yönetim Sistemi) ve ISO27001 (Bilgi Güvenliği Sistemi) ile firmamızı belgelendirerek, uluslararası rekabet edebilirliğimizi geliştirdik. 20’nci yılımızı kutluyoruz ve 20 yılda Kuzey Kıbrıs da birçok olumsuzluğa rağmen çalışılarak birçok şeyin başarılabileceğini gösterdik. Şirketiniz Kıbrıs’ın önde gelen firmalarından.

Bu başarının sırrı nedir? Firmamızın Kuzey Kıbrıs’ın önde gelen firması olmasının sırrı, çok çalışmak, öğrenmek, öğrendiğini paylaşmak, araştırmak ve üretmektir. Kıbrıs’ın bilişim adası olabilmesi için birçok çalışma yapıldı. Kıbrıs’ta bu sektörün gelişme aşamalarını kısaca anlatabilir misiniz? Kıbrıs’ın Bilişim Adası olabilmesi için önce siyasi irade ortaya konulmalı ve devlet politikası haline gelmeli. Bilişim sektörünün dünyada ambargosu yoktur. Buna inananlar başarıyor. Önce dedik ki, devlet politikası haline gelmeli. Bilişim sektörünün gelişip büyüyebilmesi için yerel ve uluslararası yatırımcıların yatırım olanaklarının düzenlenmesi de gerekiyor. Yatırımlar, yapıldıktan sonra üretilecek yeni teknolojilerin dünya pazarına sunulabilmesi için gerekli düzenlemelerin yapılması gerekmekte. Bunları da destekleyici teşvik ve desteklerin oluşturulması şart. Kuzey Kıbrıs’ta bulunan 10 üniversitemizin dünya sektörüyle barıştırılıp, yeni buluş ve ürünleri dünyaya sunabilmelerini sağlayacak çalışma uygulamaları geliştirilmeli. Eğer bunları doğru planlar ve yaparsanız sizin pazara gitmenize gerek yok, pazar zaten size doğru gelir.

Kıbrıs, şu anda bilişim konusunda istenilen noktaya ulaştı mı? Eğer ulaşmadıysa ne gibi çalışmalar yapılmalı?

Kıbrıs şu anda bilişim konusunda istenilen noktada değil, hatta çok gerisinde. Altyapı problemlerinin bir an önce bitmesi gerekiyor. Yerel bilişim firmalarının gelişmesine olanak sağlayacak, kamunun istihdam yerine dıştan hizmet satın alma alışkanlığının kazandırılması da lazım. Yurt dşından teknoloji transferi yapıp, bunları geliştirip, yurt dışına pazarlama modelinin geliştirilmesi de gerekiyor. Yabancı yatırımcıların ülkeye girişinin kolaylaştırılması ve Kuzey Kıbrıs’ın çekici hale gelmesi için çalışmalar da yapılmalı. Kıbrıs’ta bu alanda çalışan kaç firma var ve bu sayı yeterli mi? Kıbrıs’ta bu alanda çalışma yapan çok firma yok. Belki de bazı firmaların güç birliği yaparak birleşmelerini özendirmek yasal olarak daha faydalı olur. Maalesef ki, sektördeki firma sayısı yeterli değil.

Bilişim Adası Kıbrıs adı altında bir program sunuyorsunuz. Program yapma fikri nereden çıktı? Daha önce böyle bir projede yer almış mıydınız? Bilişim Adası fikri 2009 yılında ben, Ali Tüzünkan, Cüneyt Çerkez ve Nazım Kansel’in “Kuzey Kıbrıs Bilişim sektöründe varolabilir mi?” fikrinden ortaya çıktı. Bu fikri zamanın Ulaştırma Bakanı’na götürdük, bunu sahiplendi. O da bu fikri alarak zamanın Türkiye Ulaştırma Bakanı’na sunarak destek aldı ve 2009 yılında tamamen kişisel ilişkilerimizle Bilişim Adası Çalıştayı’nı düzenledik. Gerek yurt içi gerekse yurt dışından birçok katılımcıyı ağırladık. 12 farklı konu başlığı altında Bilişim sektörünü ilgilendiren tüm paydaşları bir araya toplayarak fikirler aldık. Orada çıkan yol haritası da bizi aslında bilişimde farkındalık tarafındaki eksikliğe götürdüğünden medyada görünür olmak fikrinden ortaya çıktı. Aslında bu programı daha önce de bilişim program sunuculuğu yapmış akademisyen bir arkadaşımız hazırlayacaktı. Ancak ülkesine dönmesi gerekince program yapımcılığı ve sunuculuğu da bana kaldı. Bende bu işi tamamen amatör ve samimi bir ortamda yapmaya çalışıyorum. Program konuklarını ve konularını nasıl seçiyorsunuz? Bilişim Adası Kıbrıs Programı’na konuları yine bilişim adası vizyonuna uygun olarak, devlet yöneticileri, diğer sektörlerde başarılı olmuş ve işinde bilişimi de kullanmış kişilerin başarı öyküleriyle renklendiriyoruz. Bilişim Adası, pozitif mesajlar verebileceğimiz, bilişim sektörünün her meslek grubununa dokunduğunu ve oralardaki başarıları anlattığımız, zaman zaman da eksiklikleri konuşup tamamlanması için gerekli mesajları verdiğimiz bir program haline dönüştürdüm. Bu ara programa biraz ara verdik. Son yıllarda bilişimin Kıbrıs’ta gelişmesiyle birlikte internet gazeteciliği de arttı. Sizce internet yayıncılığı tam anlamıyla Kıbrıs’ta yapılabiliyor mu? Halkın ilgisi var mı? Aslında geçtiğimiz günlerde internet gazeteciliğini ülkemize getiren bir internet gazetesinin 12. yılını kutladık. Bu gazeteyi takip eden, taklit eden birçok internet gazetesi ortaya çıktı. Birçok vatandaş, ilk bu siteden haberi alıyor ve bu anlamda Kıbrıs halkı şanslı diye düşünüyorum. Diğerleri de zaman içerisinde ya gelişecekler ya da etkileri azalıp kaybolup gidecekler. Kıbrıs halkı, teknolojiye yatkınlığından dolayı internet gazetelerine ilgileri çok. Teknoloji sektöründe yer alan biri olarak, en sık kullandığınız ve vazgeçemeyeceğiniz teknolojik aletler neler? İnternette en çok hangi sitelere giriyorsunuz? Bu sektörün içinde olduğum için daha çok mobil cihazların, sektörel haberlerin olduğu ve teknoloji üreticilerinin sitelerini çoğunlukla takip ediyorum.

Kıbrıs’ta bilişim sektörü çok hızlı gelişiyor ve Türk yatırımcıların da ilgisini çekiyor, bunu neye bağlıyorsunuz? Kıbrıs’ta bu yönde gelişen yeni bir pazar var mı? Öncelikle Kuzey Kıbrıs, bağımsız bir devlet olduğu için Türkiye’deki birçok yasa ve uygulama burada geçerli değil. Türk yatırımcılar, daha serbest yatırımlarını yapabilmek ve 1 saatte ulaşabildikleri aynı dili konuştukları ülkeye yatırım yapmalarından daha doğal birşey olamaz. Peki, Kıbrıslı bir yatırımcı olarak Türkiye ile ortak projeler yürütüyor musunuz? Biz herzaman Türkiye’deki iş ortaklarımızla ve çözüm ortağı olduğumuz firmalarla projeler yürütüyoruz. Birlikte iş yapma kültürünü geliştirmiş olan firmalardan biriyiz. Her zaman güç birliğine ve pazarı büyütmek için gerekli çalışmalara özen göstermişizdir. Gazimağusa’daki Teknopark ne durumda? Burada faaliyet gösterecek şirketler için teşvikler var mı? Şu anda Gazimağusa Teknopark faaliyetlerini kısıtlı ortamda DAÜ Kampüsü içerisinde göstermekte. Teknopark yasasının yetersizliğinden, yeni bir Teknopark ve AR-GE yasası çalışması yapıldı. Bu yasa Meclis’te bekliyor. Bu yasanın geçmesiyle birlikte birçok kurum ve kuruluş gerek Teknopark gerekse AR-GE desteklerinden daha fazla yararlanma imkanı bulacak ve ülkenin herhangi bir yerinde yasanın gerekliliklerini yerine getiren ortamlar yaratılacak. Bu yasa kapsamında teşvik ve desteklerden yararlanabilecek.

Sık sık paneller ve konferanslar organize ediyor, bu anlamda da Kıbrıs bilişim gündemini belirliyorsunuz. 24 Nisan’da Kıbrıs’ta Siber Güvenlik Konferansı düzenlendi. Bu konferans ve diğer faaliyetleriniz hakkında bilgi verir misiniz? Ülkede Bilişim Adası vizyonu için gerekli olan farkındalığı ve değişen dünyayı yakınen takip edebilmek ve buradaki kurum kuruluş ve bireylere aktarmak için bu tür organizasyonların düzenlenmesine destek veriyoruz. Geçtiğimiz yıl ilki gerçekleşen Siber Güvenlik Konferansı’nın bu yıl 24-25 Nisan tarihleri arasında Uluslararası Kıbrıs Üniversitesi’nde ikincisi düzenlendi ve yurt dışından birçok siber güvenlik uzmanı 2 gün boyunca sunumlar ve çözüm önerileri sundu. Bizim ülkemizden de Ulaştırma Bakanımız başta olmak üzere gerek siyasiler gerekse kurum kuruluşların da katıldığı bir konferans yapıldı. Bunu geleneksel hale getirip her yıl farklı bir üniversitemizde yapmaya devam edeceğiz. Bunun gibi Engelsiz Bilişim Platformu’nun kurulmasını sağlayarak, yine her yıl birkaç seminer ve konferansla engelli vatandaşlarımızın bilişim sektöründen yararlanarak, engelleri aşmalarına olanak sağlamaya çalışıyoruz. Kıbrıs Türk Sanayi Odası aracılığı ile her yıl ülkemizin de uluslararası bilişim fuarlarına (Cebit) katılarak, dünyaya ürün ve hizmetlerini tanıtabilecekleri fırsatı da yarattık. Kıbrıs’ta siber tehditler ile ilgili yaşanan en önemli sorunlar neler? Bu sorunların engellenmesi için ne gibi yasalar ve çalışmalar var? Dünya artık değişti ve bilgi herşey. Ülkemizde de kurum ve kuruluşların iletişim ihtiyaçları gereği verileri internet ortamından erişilebilir. Bu da ciddi bir tehdit oluşturuyor. Bu verilerin korunması ve bu suçların tanımlanması ile ilgili yasal düzenleme Bilişim Suçları Yasası Bakanlar Kurulu’ndan geçerek, meclis gündemine geldi. Bununla birlikte birçok bilişimi de ilgilendiren yasa tadil aşamasında. Umarız çok geç kalınmadan bu yasalar da geçer.

Kıbrıslılara güvenli internet kullanımı için bazı tavsiyelerde bulunabilir misiniz? Bireysel kullanıcılar için sosyal medyada özel şeylerini paylaşmamalarını, kullandıkları cihazlarda mutlaka antivirüs programları kullanmalarını, kullandıkları şifrelerin basit olmamasını tavsiye ediyorum. Kurumsal kullanıcıların ise kurum içi mutlaka bir güvenlik duvarı arkasında olmasını ve yine antivirüs programlarının güncel olmasını, dışardan iç ağa erişim olacaksa mutlak güvenlik duvarı üzerinden VPN bağlantısı sağlayarak ulaşmalarını tavsiye ediyoruz. Kurum içi bir bilgi güvenliği politikası oluşturup, bu konuda uzman firmalardan danışmalık alarak güncel tutmalarını ve zaman zaman test etmelerini öneririm.